мелик Вреж Атабекян
член Меликского Союза
член Союза Армянских Дворян
Ереван, Армения
История армянского дворянства такая же древняя, как и история армянского народа в целом. Корни ее уходят в древнейшую родо-племенную формацию, когда протоармянские племена, отделившиеся от древнеарийской общности, выделяли из своей среды предводителей-вождей для управления своим обществом, защиты своей территории и организации походов на врагов. Так, постепенно сложился высший класс армянского общества – азаты, также именуемые азнуаканами или азнавурами.
В переводе с современного армянского, слово «азат» дословно означает «свободный», однако термин по всей видимости имеет более древнее значение и, вероятно, восходит к арийскому yazata, «божественные», «имеющие божественное происхождение», «достойные поклонения». Многие, если не большинство старинных армянских аристократических кланов возводили свое происхождение либо к божествам древнеармянской веры, либо к героям-патриархам армянского народа. Например, княжеские роды Ваевуни и Мехнуни вели свое происхождение соответственно от Ваагна и Михра, божеств огня, войны и небесного света, справедливости. Род Арцруни считал своим предком Санасара, сына эпического Мгера из Сасна Црер, то есть того же древнеармянского божества Михра. Целая плеяда аристократических родов Армении считала своим общим прямым первопредком Айка Наапета, патриарха-родоначальника армянского народа, эпитетом которого был «дюцазн», то есть «происходящий из дицов», «отпрыск божеств». Согласно традиции, от праотца Айка и его потомков произошли княжеские роды Хорхоруни, Бзнуни, Мандакуни, Манавазян, Ангехеа (Ангех тун), Варажнуни, Апахуни, Арран тун и другие.
В историческом контексте, армянская аристократия как особый социальный институт появилась уже ко времени государства Аратта и Ванского царства (Арарат, Урарту). Роды Рштуни, Мокац, Арцруни и некоторые другие произошли от племенных вождей или фамилий еще в араратское (урартское) время либо раньше. Другие роды, скажем, Мамиконян, Аравелян, были возведены в дворянское сословие специальными указами армянских царей. Хотя в большинстве своем армянская аристократия состояла из собственно армянских фамилий,
Կորճայք նահանգը վեցերորդն էր մեծ հայքի 15 նահանգներից,որ պատմության մեջ ավելի հաճախ հայտնի է `Կորդվաց Աշխարհ անունով,իր ամենամեծ ու նշանակալի գավառի`Կորդուքի անունով:Սակայն անվան համար ավելի մեծ դեր ուներ այդ գավառի դիրքն ու առանձնահատկությունը,քանիզի դեռ անհիշելի ժամանակներից, հարավային հնագույն ազգերի համար այն ուներ աշխարհագրական տարածքից զատ նաեվ` Հայ էթնոսի հետ նույնականացման նշանակություն :Այն Հյուսիսից սահմանակից էր Վասպուրականին ու Մոկքին,այնուհետեվ Մոկքից դեպի արեվմուտք Աղձնիքի,ապա Վասպուրականից արեվելք Նոր Շիրական,կամ Փայտակարան նահանգին:Արեվելքում` Արեվելյան Խաբոր եվ Մեծ Զավ գետի Հոսանքներն էին դեպի վեր` մինչեվ Զագրոսի լեռները,հարավում Ասորեստանն էր,դեպի հարավ-արեվմուտք`Հայոց Միջագետքը: Հնագույն հարավային ազգերը,որ առաջին անգամ Հայերի հետ հարբերվեցին Կորդվաց աշխարհից էր,Ադիաբենի եվ Ասորեստանի Հնագույն Սեմական ցեղերը` Արամեացիները,Ասորիներն ու Արաբները,նույնականացրել էին Կորդուքը Հայաստանի հետ`անվանելով Հայերին Քարդացիներ ,Հայաստանը` Քարդու երկիր,անգամ վաղ քրիստոնեական շրջանում Ասորական ու Արամեական քրիստոնյա առաջին համայնքները, դեռ շարունակում էին նույնականացնել կորդուքը Հայաստանի հետ`Արաբական կամ Ասորական հնագույն ձեռագրերում Հայաստանի փոխարեն Քորդու երկիր եվ Քորդացիներ անվանելով Հայասատնն ու Հայերին,մինչեվ իսկ սուրբգրային ու կրոնագիտական թարգմանություններում ու Արձանագրություններում:Հայոց հնագույն աղբյուրներում,եվ Հայոց ավանդության մեջ,Կորդվաց աշխարհն անվանվել է`Կադմեաց Տուն,եվ ներկայացվել,որպես Հայկազունյաց շրջանի նահապետներից մեկի`Հայկի թոռ եվ Արամանյակի որդի Կադմոս նահապետի անունով,հատկանշական է,որ դեռ մթա 10-11 դարերի Ասորեստանի արքա`Թիգլաթպալասար առաջինի մի արձանագրության մեջ,համահունչ ձեվով այդ 
